W dniach 22–26 marca 2010 r. w siedzibie Międzynarodowej Organizacji Morskiej w Londynie odbyła się 60 Sesja Komitetu Ochrony Środowiska IMO MEPC.
Najważniejszymi sprawami podejmowanymi na sesji były:
1.Ochrona powietrza przed zanieczyszczaniem: Sprawy związane z gazami cieplarnianymi (GHG).
2.Zmiany w Załącznikach I i VI do Konwencji MARPOL.
3.Zmiany w formularzu Dodatku
do Międzynarodowego Świadectwa
o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Powietrza.
4.Plan postępowania z lotnymi związkami organicznymi VOC: Informacja na temat systemu ciśnieniowego oparów.
5.Złomowanie statków – nowe wytyczne IMO
6.Postępowania z wodami balastowymi i osadami.
Delegacji polskiej na obrady 60 Sesji IMO MEPC przewodniczyła Pani Magdalena Jabłonowska - Dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Morskiego Ministerstwa Infrastruktury, a w skład delegacji weszli ze strony polskiej: Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska Morskiego Ministerstwa Infrastruktury Pani Agnieszka Zapłatka, Stały Przedstawiciel RP przy Międzynarodowej Organizacji Morskiej Pan Andrzej Kossowski, Przedstawiciele Urzędów Morskich w Gdyni, Szczecinie i Słupsku Pan Leszek Czerwiński, Piotr Kaluża i Edward Tymiński oraz jako ekspert Krzysztof Kołwzan - Przewodniczący sekcji MEPC przy Ośrodku IMO, Zastępca Kierownika Inspektoratu Maszynowego PRS.
EMISJE GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z ŻEGLUGI MORSKIEJ
Na posiedzeniu plenarnym były dyskutowane dwie kwestie: objęcia wymaganiami Załącznika VI MARPOL Wskaźnika konstrukcyjnego efektywności energetycznej Energy Efficiency Design Index (EEDI) nowych statków oraz zastosowania Instrumentów rynkowych Market-Based Instruments (MBI) w kwestiach związanych z ograniczaniem emisji.
Wskaźnik konstrukcyjny efektywności energetycznej EEDI, powinien zapewnić środki do oceny i poprawy efektywności wszystkich statków, oraz pozwolić statkom na efektywną żeglugę zgodną z normami wydajności. Pod uwagę w tym wypadku musi być wzięty rodzaj i rozmiar statków tak, aby uniknąć nieodpowiedniego porównywania dużych statków morskich ze znacznie mniejszymi statkami żeglugi przybrzeżnej. Zwiększenie wydajności energetycznej poszczególnych statków mające na celu obniżenie emisji CO2 byłoby oceniane na podstawie średniej energooszczędności dla odpowiedniego zakresu statku, jego typu/klasy i wielkości.
W obu kwestiach zasadniczych Komitet był w znacznym stopniu podzielony ze względu na prezentowane stanowiska krajów rozwiniętych i rozwijających się. Różnice w poglądach dotyczyły kwestii mandatu IMO do zajmowania się problematyką gazów cieplarnianych, które są już w obszarze zainteresowania innych agend ONZ. Kraje rozwijające się prezentowały stanowisko, że emisja GHG powinna być oparta na wymaganiach Protokółu z Kioto. Na sesji dyskutowano również o tym, czy wymagania dotyczące gazów cieplarnianych i emisji CO2 powinny być ujęte w Załączniku VI do Konwencji MARPOL, czy też należałoby stworzyć dla tego problemu nową konwencję IMO.
Podjęto decyzję o odbyciu międzysesyjnego posiedzenia Grupy Roboczej ds. działań na rzecz wydajności energetycznej statków, które odbędzie się w dniach od 28 czerwca do 2 lipca 2010 w siedzibie IMO, w celu dalszych prac nad EEDI i efektywnością energetyczną statków w ramach Okrętowego Planu efektywności energetycznej Ship Energy Efficiency Management Plan (SEEMP).
Z drugiej strony podjęto decyzję o powołaniu grupy ekspertów zajmujących się instrumentami rynkowymi do przeprowadzenia analizy wykonalności i oceny oddziaływania różnych propozycji zgłoszonych w międzynarodowym transporcie morskim.
Badania grupy ekspertów obejmowałyby ocenę:
Państwa rozwijające się zwracały uwagę na fakt konieczności uwzględnienia w zakresie uprawnień grupy ekspertów ustaleń Protokołu z Kioto (w tym zasady wspólnej, ale zróżnicowanej odpowiedzialności), gdyż państwa te przy realizacji polityki ograniczania emisji GHG liczą na korzyści finansowe w tym na transfer technologii, wiedzy i bezpośrednich środków finansowych.
POPRAWKI DO ZAŁĄCZNIKA I MARPOL
Został przyjęty nowy rozdział 9 i nowe prawidło 43 o szczególnych wymaganiach dotyczących używania lub przewozu olejów ciężkich, surowej ropy naftowej i asfaltów w obszarze Antarktydy. Zmiany w Załączniku I MARPOL, których celem jest ochrona Antarktyki przed zanieczyszczeniem ropą naftową mają wejść w życie 1 sierpnia 2011 roku.
POPRAWKI DO ZAŁĄCZNIKA VI MARPOL
Zostały przyjęte zmiany w prawidłach 13 i 14 Załącznika VI do Konwencji MARPOL oraz nowy dodatek 7, które formalnie ustanawiają Północnoamerykański Obszar Kontroli Emisji (poza wybrzeżem Pacyfiku w USA i Kanadzie i poza wybrzeżem Atlantyku w USA, Kanadzie i francuskiej wyspie (Saint-Pierre-et -Miquelon)). Termin wejścia w życie: 1 sierpnia 2011 roku.
ZMIENIONY FORMULARZ DODATKU DO ŚWIADECTWA IAPP
Celem zmian jest dostosowanie istniejącego formularza do wymagań prawidła 4 i 14 zmienionego Załącznika VI. Komitet postanowił zachęcać do wdrożenia zmienionej formy tak szybko jak jest to możliwe.
PLAN POSTĘPOWANIA Z LOTNYMI ZWIĄZKAMI ORGANICZNYMI (VOC)
Rozpatrzono dokument na temat systemu bezpośredniej absorpcji VOC na zbiornikowcach produktowcach (CVOC) w celu redukowania emisji lotnych związków organicznych ze zbiornikowców olejowych przewożących ropę naftową, który może wspomagać tworzenie Planu postępowania z lotnymi związkami organicznymi (VOC) .
RECYKLING STATKÓW
Komitet kontynuował prace nad stworzeniem wytycznych mających na celu wspieranie wymagań Międzynarodowej Konwencji o bezpiecznym i ekologicznym recyklingu statków, Hongkong 2009. Odnotowano znaczne przyspieszenie rozwoju wytycznych dotyczących bezpiecznego i ekologicznego recyklingu statków oraz zostały rozpoczęte prace nad wdrożeniem wytycznych dla opracowania Planu recyklingu statków.
Została w tym celu przywrócona do działania międzysesyjna grupy korespondencja do spraw recyklingu. Grupa zajmie się następującymi wytycznymi:
MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA O KONTROLI I POSTĘPOWANIU Z WODAMI BALASTOWYMI I OSADAMI (KONWENCJA BWM)
Komitet przyjął Rezolucję wzywającą administracje do instalacji systemów obróbki wód balastowych na nowych statkach, zgodnie z datami stosowania zawartymi w Konwencji. Konwencja wejdzie w życie w dwanaście miesięcy po dniu, w którym nie mniej niż 30 państw, łącznej floty handlowej, stanowiącej nie mniej niż 35 procent pojemności brutto światowej żeglugi handlowej, stanie się jej stronami. Do tej pory Konwencja została ratyfikowana przez 22 kraje, reprezentujące 22,65 procent pojemności brutto światowej żeglugi handlowej. Rezolucja wzywa również kraje, które jeszcze tego nie uczyniły, do jej ratyfikowania.
Oczekuje się jednak, że Konwencja może spełnić warunek wejścia w życie do końca 2010 r., a zatem wejdzie w życie z końcem 2011 roku. Komitet przyznał zatwierdzenie „podstawowe" ośmiu systemom obróbki wód balastowych, wykorzystujących substancje czynne:
1. SiCureTM Ballast Water Management System, Niemcy
2. Sunrui Ballast Water Management System, Chiny;
3. DESMI Ocean Guard Ballast Water Management System, Dania
4. Blue Ocean Guardian (BOG) Ballast Water Management System, Republika Korei
5. Hyundai Heavy Industries Co., Ltd. (HHI) Ballast Water Management System (HiBallast), Republika Korei
6. Kwang San Co., Ltd. (KS) Ballast Water Management System "En-Ballast", Republika Korei
7. OceanGuard™ Ballast Water Management System, Norwegia
8. Severn Trent DeNora BalPure® Ballast Water Management System, Niemcy
oraz przyznał zatwierdzenie „końcowe” trzem systemom:
1. GloEn-PatrolTM Ballast Water Management System, Republika Korei
2. .Resource Ballast Technologies System, Afryka Południowa
3. JFE Ballast Water Management System (JFE-BWMS), Japonia
USTANOWIENIE MORZA BAŁTYCKIEGO OBSZAREM SPECJALNYM W ZAŁĄCZNIKU IV MARPOL
Delegacja Finlandii wspólnie z delegacjami Danii, Estonii, Niemiec, Łotwy, Litwy, Polski, Rosji i Szwecji zaproponowała zmiany w prawidłach 1, 9 i 11 Załącznika IV do Konwencji MARPOL, a także w formularzu Międzynarodowego Świadectwa o zapobieganiu zanieczyszczaniu ściekami ze statków, w celu ustanowienia Morza Bałtyckiego Obszarem Specjalnym w rozumieniu Załącznika IV do Konwencji MARPOL. W obecnej chwili Bałtyk nie jest takim obszarem, co pozwala na zrzuty ścieków ze statków, w tym z dużych statków pasażerskich, powyżej 12 mm od najbliższego lądu.
Jednocześnie zaproponowano poprawkę do znowelizowanych wytycznych dotyczących norm i prób oczyszczalni ścieków zawartych w rezolucji MEPC.159 (55) w celu utworzenia nowego standardu obejmującego ograniczenie stężenia azotu i fosforu w usuwanych ściekach oczyszczonych. Zaproponowane rozwiązania były oprotestowane przede wszystkim przez stowarzyszenia armatorów dużych statków pasażerskich wpływających na Bałtyk. Po długiej dyskusji Komitet w swej większości zgodził się na propozycję zmiany załącznika IV do Konwencji MARPOL, zawarcie w nim pojęcia „obszarów specjalnych” oraz wyznaczenia Morza Bałtyckiego, obszarem specjalnym w celu nałożenia na nim bardziej rygorystycznych wymagań.
Państwa składające propozycję muszą dokonać przeglądu i złożenia nowej propozycji biorąc pod uwagę:
OBSZARY SPECJALNE ZAŁĄCZNIKA V DO KONWENCJI MARPOL
Na 60 Sesji MEPC uzgodniono ustanowienie na dzień 01 maja 2011, wejście w życie. wymagań dotyczących zrzutów śmieci dla Obszaru Specjalnego Karaibów w Załączniku V do Konwencji MARPOL, Przepisach o zapobiegania zanieczyszczaniu śmieciami ze statków. Obszar obejmujący Zatokę Meksykańską i Morze Karaibskie, został wyznaczony jako Obszar Specjalny w Załączniku V do Konwencji MARPOL w lipcu 1991 roku. Większość krajów w tym regionie powiadomiła o wyposażeniu swoich portów w odpowiednią ilość wystarczających urządzeń do odbioru odpadów, tak aby status tego obszaru, jako Obszaru Specjalnego stał się w pełni skuteczny. W Załączniku V, usuwanie wszystkich śmieci do morza w obszarach specjalnych, w tym tworzyw sztucznych, jest zabronione. Innymi obszarami specjalnymi w ramach Załącznika V są: Morze Bałtyckie (obowiązuje od października 1989 r.), Morze Północne (luty 1991); obszar Antarktydy (na południe od szerokości geograficznej 60 stopni na południe) (marzec 1992), "Obszar Zatokowy" (sierpień 2008 r.), Morze Śródziemne (maj 2009), oraz Morze Czarne i Morze Czerwone, które nie weszły w życie.
MEPC dokonuje aktualnie przeglądu Załącznika V do Konwencji MARPOL i otrzymał okresowe sprawozdanie międzysesyjnej grupy korespondencyjnej na ten temat. Sprawozdanie końcowe, w tym propozycje zmian do projektu Załącznika i wytycznych, ma być przedstawione na 61 Sesji MEPC.
ZMIANY W ZAŁĄCZNIKU III DO KONWENCJI MARPOL
60 Sesja MEPC zatwierdziła proponowane zmiany, w celu znowelizowania tekstu załącznika III do Konwencji MARPOL Przepisy o zapobieganiu zanieczyszczaniu substancjami szkodliwymi przewożonymi morzem w opakowaniach, w celu ich późniejszego przyjęcia przez 61 Sesję MEPC. Poprawiony tekst ma na celu uaktualnienie Załącznika V w stosunku do obowiązkowego Międzynarodowego Morskiego Kodeksu Towarów Niebezpiecznych IMDG, wymagającego przewozu towarów niebezpiecznych w opakowaniach zgodnie z odpowiednimi przepisami.
REALIZACJA KONWENCJI OPRC i PROTOKÓŁU OPRC-HNS
MEPC rozpatrzyła sprawozdanie z dziesiątego posiedzenia Grupy Technicznej OPRC HNS, która zebrała się na tydzień przed plenarną sesją Komitetu i zatwierdził do publikacji następujące teksty opracowane przez Grupę Techniczną: Podręcznik o zanieczyszczaniu olejami, Część I - Zapobieganie; Wykaz publikacji nowych podręczników IMO, wytycznych i materiałów szkoleniowych, Wytyczne w sprawie wdrożenia systemu zarządzania incydentami oraz Wytyczne dotyczące reagowania na rozlewy oleju w szybkich prądach morskich.
PRZYJĘCIE RAPORTU KOMITETU I ZAKOŃCZENIE OBRAD
Na zakończenie obrad 60 Sesji IMO MEPC został przyjęty raport końcowy. W raporcie zostały sformułowane cztery nowe rezolucje Komitetu Ochrony Środowiska Morskiego:
1. Rezolucja MEPC.188960) - Instalowanie systemów wód balastowych na nowych statkach zgodnie z terminami zastosowania określonymi w Konwencji o kontroli i postępowaniu z wodami balastowymi i osadami (Konwencja BWM).
2. Rezolucja MEPC.189(60) - Zmiany do Załącznika Protokołu z 1978 roku odnoszącego się do Międzynarodowej Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973 (Dodanie nowego rozdziału 9 do Załącznika I do Konwencji MARPOL).
3. Rezolucja MEPC.190(60) - Poprawi do Załącznika Protokołu z 1997 roku zmieniającego Międzynarodową Konwencję o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, zmienioną przynależnym do niej Protokołem z 1978 roku (Północnoamerykański obszar kontroli emisji).
4. Rezolucja MEPC.191(60) - Określenie daty wejścia w życie prawidła 5(1)(h) Załącznika V do Konwencji MARPOL w odniesieniu do rejonu specjalnego Wielkich Karaibów.
Pięciodniowe obrady Komitetu zakończyło przemówienie końcowe Sekretarza Generalnego IMO Pan Efthimiosa E. Mitropoulosa, który skoncentrował się w nim głównie na postępach w rozwiązywaniu problemów emisji gazów cieplarnianych przez statki oraz nadal nierozwiązanych wyzwań stojących przed międzynarodową społecznością morską.
Krzysztof Kołwzan
Przewodniczący Sekcji MEPC przy Ośrodku ds. IMO/Zastępca Kierownika TM
