Najważniejsze postanowienia 72. sesji Komitetu Ochrony Środowiska (MEPC)

72. sesja Komitetu Ochrony Środowiska (MEPC) odbyła się w Londynie w dniach 9-13 kwietnia 2018 r. Podczas obrad poruszono kwestie opisane poniżej.

Przyjęcie wstępnej strategii redukcji emisji gazów cieplarnianych ze statków

Komitet MEPC przyjął wstępną strategię redukcji emisji gazów cieplarnianych ze statków. Wizja ta potwierdza zobowiązanie IMO do zmniejszenia emisji GHG, tak by możliwe było stopniowe wyeliminowanie tego zjawiska, jeszcze w tym stuleciu.

Plany mówią o redukcji emisji tego rodzaju gazów z żeglugi międzynarodowej o 50% do 2050 r., w porównaniu z rokiem 2008, przy jednoczesnych wysiłkach zmierzających w kierunku całkowitego ich zaprzestania.

Strategia zawiera konkretne odniesienia do założeń dla redukcji emisji CO₂, zgodnych z celami dotyczącymi temperatur, przyjętymi w Porozumieniu Paryskim.

Główne założenia:

Dalsze prace nad wymogami dotyczącymi efektywności energetycznej

Komitet przyjął poprawki do prawidła 21 Załącznika VI do Konwencji MARPOL, dotyczące wymagań dla współczynnika projektowego efektywności energetycznej (EEDI) dla statków towarowych i pasażerskich typu ro-ro.

Standardy projektowe związane z efektywnością energetyczną dla nowych statków oraz związane z nimi środki operacyjne dla statków istniejących, stały się obowiązkowe w 2013 roku, wraz z wejściem w życie stosownych poprawek do Załącznika VI do Konwencji MARPOL.

Na dzień dzisiejszy, ponad 2 700 nowych statków dalekomorskich zostało uznanych za spełniające postanowienia odnośnych standardów.

Komitet otrzymał raport z postępu prac Grupy korespondencyjnej ds. przeglądu EEDI poza fazą 2. Ponownie powołana grupa korespondencyjna ma przedłożyć tymczasowy raport na MEPC 73 (październik 2018), natomiast raport końcowy powinien zostać złożony na MEPC 74, który odbędzie się wiosną 2019 r. Ma on zawierać zalecenia na temat przedziału czasowego oraz wskaźników redukcji EEDI dla wymagań fazy 3, jak również wyniki dyskusji grupy na temat możliwości wprowadzenia wymagań dla fazy 4, wraz ze stosownym okresem czasu i współczynnikami redukcji.

Do grupy korespondencyjnej skierowano projekt poprawek do prawidła VI/19.3 wniesiony w związku z odstępstwami dot. EEDI dla statków z klasą lodową.

Obowiązkowy system zbierania danych o zużyciu paliwa przez statki

Poprawki do Konwencji MARPOL, wprowadzające obowiązkowy system gromadzenia danych o zużyciu paliwa przez statki, weszły w życie 1 marca 2018 r. Nakładają one obowiązek gromadzenia danych od 1 stycznia 2019 r. Komitet MEPC został poinformowany o aktualnym statusie tej bazy danych.

Komitet rozważył kwestie związane z wdrożeniem przedmiotowych wymagań, w szczególności zatwierdził wzór próbki dla potwierdzenia zgodności, wcześniejsze dostarczenie cz. II planu SEEMP dot. zbierania danych o zużyciu paliwa przez statek oraz jego terminową weryfikację zgodnie z prawidłem 5.4.5 Zał. VI MARPOL. Potwierdzenie zgodności powinno zaświadczać, że istnieje metodologia i procesy umożliwiające statkowi zgłaszanie danych wymaganych na mocy właściwych przepisów.

Wdrożenie limitu siarki w roku 2020 – zakaz dla paliwa niespełniającego wyznaczonych standardów

Limit 0,50% zawartości siarki w oleju napędowym wejdzie w życie 1 stycznia 2020 roku. Limitem 0,10% objęte są wyznaczone obszary kontroli emisji lub obszary ECA.

Komitet MEPC zatwierdził projekt poprawek do Załącznika VI do Konwencji MARPOL w/s zakazu przewozu oleju napędowego o zawartości siarki powyżej 0,50%,  do napędu własnego, z zamiarem jego przyjęcia na 73 sesji MEPC w październiku br.

Przewiduje się ustanowienie wyłączenia dla statków wyposażonych w zatwierdzone systemy równoważne w postaci systemów oczyszczania gazów spalinowych (EGCS) lub tak zwanych „scrubberów”, na które już teraz zezwala prawidło 4.1 Zał. VI MARPOL.

Systemy te, z powodu swojej skuteczności, mogą być stosowane do oczyszczania nawet bardzo zasiarczonego paliwa. Dodatkowo, statki, które poddały się próbom w zakresie redukcji emisji i technologii kontroli, mogą uzyskać zwolnienie zgodnie z prawidłem 3.2 Załącznika VI MARPOL.

Statek nieposiadający rozwiązania ekwiwalentnego, w świetle opisanej poprawki, która wejdzie w życie 1 marca 2020 roku, będzie mógł stosować lub przewozić jedynie olej napędowy o zawartości siarki do 0,50%.

Podkomitet ds. Zapobiegania i Reagowania na Zanieczyszczenia (PPR) opracowuje obecnie wytyczne, które mają na celu ułatwienie wdrożenia regulacji związanych z limitem siarkowym w paliwie. Wytyczne podejmą kwestie związane z wdrożeniem, weryfikacją, sprawami dotyczącymi kontroli, oraz raportowaniem w/s niedostępności oleju napędowego. Spotkanie grupy międzysesyjnej w sprawie Wytycznych planowane jest na 13 lipca br.

Jednolite wdrożenie limitu 0,50% siarki dla wszystkich statków zapewni równe szanse, a w konsekwencji przyczyni się do poprawy stanu środowiska i zdrowia ludzkiego. Tlenki siarki mają szkodliwy wpływ na zdrowie – powodują choroby dróg oddechowych i płuc. W odniesieniu do atmosfery, przyczyniają się do powstawania zjawiska kwaśnych deszczy, które niszczą uprawy, lasy, gatunki wodne, oraz mają wpływ na zakwaszenie oceanów.

Najlepsze praktyki w zakresie jakości paliwa

Komitet zatwierdził Wytyczne dotyczące najlepszych praktyk dotyczących jakości paliwa, które mają na celu pomóc nabywcom i użytkownikom zagwarantować odpowiednią jakość oleju napędowego, który jest dostarczany i stosowany na statku, zarówno w zakresie zgodności z wymaganiami Konwencji MARPOL, jak i z bezpieczną i efektywną eksploatacją statku.

Opracowywane są również wytyczne dotyczące najlepszych praktyk dla dostawców paliw oraz państw członkowskich i państw nadbrzeżnych.

Międzynarodowa konwencja o kontroli i postępowaniu ze statkowymi wodami balastowymi i osadami, 2004

Konwencja BWM weszła w życie we wrześniu 2017 r. i do tej pory została ratyfikowana przez 69 państw o łącznym tonażu 75,11% światowej floty.

MEPC 72 przyjął poprawki do Konwencji BWM, które wejdą w życie 13 października 2019 r.

Poprawki odnoszą się do wdrożenia traktatu, w tym schematu spełnienia przez statki wymagań standardu D-2 (poprawki do cz. B). Zgodnie z rezolucją MEPC.287(71), strony Konwencji BWM, od czasu  jej wejścia w życie, wdrożyły już schemat zgodności zarysowany w poprawkach.

Inne zmiany (w cz. A oraz D) wprowadzają jako obowiązkowy Kodeks zatwierdzania systemów do obróbki wód balastowych, który również został zatwierdzony na tej sesji. Dalsze zmiany są związane z częścią E poświęconą przeglądom i certyfikacji.

Od czasu wejścia w życie Konwencji, statki są zobowiązane zarządzać wodami balastowymi, w celu ograniczenia przeniesienia potencjalnie inwazyjnych organizmów morskich. Wszystkie statki muszą posiadać Plan postępowania z wodami balastowymi oraz Książkę zapisów balastowych. Wymaga się, aby jednostki spełniały standard wymiany wód balastowych D-1 lub standard D-2, który określa maksymalny limit zrzutu żywych organizmów, jak również określony wskaźnik drobnoustrojów szkodliwych dla ludzkiego zdrowia.

Po wejściu w życie Konwencji BWM i przyjęciu pierwszego zestawu poprawek, obecnie nacisk kładzie się na skuteczne wdrożenie i egzekwowanie zmian.

Faza budowania doświadczenia (EBP), zainicjowana rezolucją MEPC.290(71), ma umożliwić państwom portu, państwom bandery i innym podmiotom, zgromadzenie, przygotowanie i przesłanie danych, których analiza pozwoli na systematyczny i rzetelny przegląd wymagań Konwencji oraz opracowanie pakietu stosownych poprawek.

MEPC 72 zatwierdził okólnik BWM.2/Circ.67 – Gromadzenie danych i plan analizy fazy budowania doświadczenia związany z Konwencją BWM, który wyznacza szczegółowe zasady pozyskiwania danych podczas EBP, w tym przedstawia interfejsy do przekazywania danych i wymagania z nimi związane, jak również prezentuje zasady i sposoby analizy zgromadzonych informacji, oraz harmonogram dla EBP.

Aby pomóc w jednolitym wdrożeniu Konwencji BWM, Komitet MEPC zatwierdził następujące okólniki: Ujednolicona Interpretacja Dodatku I (Formularz Międzynarodowego świadectwa postępowania z wodami balastowymi) do Konwencji BWM (BWM.2/Circ.66); poprawione Wytyczne na temat skalowania systemów do obróbki wód balastowych (BWM.2/Circ.33/Rev.1); oraz poprawione Wytyczne dla Administracji w/s procesu zatwierdzania typu dla systemów do obróbki wód balastowych (BWM.2/Circ.43/Rev.1).

Paliwo ciężkie w Arktyce

Komitet MEPC rozważył opracowanie środków do ograniczenia ryzyka stosowania i przewozu paliwa ciężkiego, do napędu własnego, przez statki uprawiające żeglugę w Arktyce oraz uzgodnił zakres prac Podkomitetu ds. Zapobiegania i Reagowania na Zanieczyszczenia (PPR), którego 6 sesja odbędzie się w lutym 2019 r.

Podkomitet PPR podejmie zadanie opracowania definicji paliwa ciężkiego (HFO – heavy fuel oil), zbioru wytycznych na temat środków ograniczających zagrożenia związane ze stosowaniem i przewozem paliwa ciężkiego do napędu własnego na wodach Arktyki; oraz zadanie opracowania zakazu stosowania i przewozu takiego paliwa w tym rejonie wraz z harmonogramem.

Komitet zachęcił państwa do składania propozycji na temat odpowiedniego sposobu oceniania wpływu takich rozwiązań na żeglugę, na kolejną sesję MEPC w październiku br., tak aby ułatwić pracę Podkomitetowi PPR.

Obecnie, stosowanie i przewóz paliwa ciężkiego jest zakazany na Antarktydzie, zgodnie z prawidłem 43 Załącznika I do Konwencji MARPOL. Kodeks polarny zawiera zalecenie, aby takimi samymi regulacjami objąć Arktykę.

Zaśmiecenie morza

Komitet MEPC zadecydował o dodaniu nowego punktu do swojej agendy, poświęconego kwestii plastikowych odpadów z żeglugi, który wpisuje się w kontekst 14 Celu Zrównoważonego Rozwoju 2030.

Zarówno państwa członkowskie, jak i organizacje międzynarodowe proszone są o przedłożenie na MEPC 73 konkretnych propozycji w zakresie opracowania planu działań, zaś Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz inne międzynarodowe podmioty, o przekazywanie Komitetowi informacji na temat swoich aktualnych kroków podejmowanych w kwestii zaśmiecenia morza odpadami plastikowymi.

Komitet MEPC został poinformowany przez FAO o Dobrowolnych wytycznych FAO w/s oznakowania narzędzi połowowych, które zostaną przedłożone na 33 sesję Komitetu ds.  Rybołówstwa FAO (COFI), która odbędzie się w dniach 9-13 lipca br.

Przegląd wytycznych w/s porastania statków

Komitet zadecydował o włączeniu nowego punktu pracy dot. przeglądu Wytycznych 2011 w/s porastania statków (rezolucja MEPC.207(62)) do dwuletniej agendy Podkomitetu PPR i przeznaczył dwie sesje na zakończenie prac.

IMO jest obecnie w fazie przygotowywania projektu o nazwie the GloFouling Partnerships Project, przy współpracy z Globalnym Funduszem Środowiska (GEF) oraz Programem Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP). Projekt będzie poświęcony przenoszeniu gatunków morskich poprzez porastanie, innymi słowy, nagromadzeniu organizmów morskich na podwodnej części kadłuba i konstrukcji statku. Zadaniem projektu będzie wdrożenie Wytycznych dot. porastania, które wskazują jak kontrolować i redukować przenoszenie inwazyjnych gatunków morskich.