99. sesja Komitetu Bezpieczeństwa Morskiego (MSC) Międzynarodowej Organizacji Morskiej odbyła się w Londynie w dniach 16-25 maja br. Polskę reprezentowali przedstawiciele Administracji: Wacław Bielawski - Stały Przedstawiciel RP przy IMO - Przewodniczący delegacji, Marta Grabowska – Zastępca Przewodniczącego delegacji, Tadeusz Wojtasik - Zastępca Przewodniczącego delegacji, Wojciech Zdanowicz, Przemysław Lenard i Paweł Perkowski - członkowie delegacji, oraz Zbigniew Pietrzykowski i Jacek Poturalski (PRS) - eksperci.

Na sesji podjęto szereg zagadnień przedstawionych poniżej.

Autonomiczne nawodne jednostki pływające (MASS)

Komitet MSC zainicjował prace związane z możliwością objęcia instrumentami prawnymi IMO bezpiecznej i przyjaznej dla środowiska żeglugi autonomicznych jednostek pływających.

Komitet zatwierdził ramy regulacyjne dla działań będących już w toku. Obejmują one opracowanie wstępnych definicji pływających jednostek autonomicznych oraz stopni ich autonomiczności, jak również metodologię prowadzenia procedury regulacyjnej oraz harmonogram prac.

Poprawki do instrumentów IMO

Prawidło II-1 i II-1/8-1 Konwencji SOLAS

Komitet przyjął poprawki do prawidła II-1 i II-1/8-1 Konwencji SOLAS, które dotyczą komputerowego wspomagania kapitana w zakresie stateczności, w sytuacji zatopienia, dla istniejących statków pasażerskich. Oczekuje się, że przedmiotowe poprawki wejdą w życie 1 stycznia 2020 roku.

Rozdział IV i Dodatek do Załącznika Konwencji SOLAS oraz wynikające zmiany do kodeksów HSC 1994 i 2000, oraz SPS 2008.

Zmiany polegają na zastąpieniu wszystkich odniesień do INMARSAT odniesieniami do „uznanych usług mobilnej łączności satelitarnej” (recognized mobile satellite service). Poprawki wejdą w życie 1 stycznia 2020 roku.

Międzynarodowy morski kodeks towarów niebezpiecznych (IMDG)

Poprawki 39-18 aktualizują Kodeks IMDG, tak by jego zapisy były zgodne z najnowszymi Zalecenia ONZ dotyczącymi transportu towarów niebezpiecznych, które ustanawiają podstawowe wymagania dla wszystkich rodzajów transportu.

Zmiany zawierają nowe wymagania dla zbiornika IMO typu 9, zestaw nowych skrótów dla grup segregacji, oraz nowe wymagania specjalne dot. przewozu baterii litowych i pojazdów z napędem na palną ciecz lub gaz.

Oczekuje się, że poprawki wejdą w życie 1 stycznia 2020 roku, natomiast zachęca się rządy państw do ich stosowania, na zasadzie dobrowolności, od 1 stycznia 2019 roku.

Międzynarodowy kodeks stosowania procedur prób ogniowych (FTP 2010)

Poprawki do załącznika 3 Kodeksu, dotyczące materiałów ppoż. oraz obowiązkowych metod badań homologacyjnych dla statków pasażerskich oraz jednostek szybkich. Oczekuje się, że poprawki wejdą w życie 1 stycznia 2020 roku.

Wzór Certyfikatu zdolności

Poprawki do wzoru Certyfikatu zdolności wyjaśniają wymóg dostarczenia na statek zatwierdzonego podręcznika załadunku i stateczności, na zgodność z Międzynarodowym kodeksem budowy i wyposażenia statków przewożących niebezpieczne chemikalia luzem (Kodeks IBC), Międzynarodowym kodeksem budowy i wyposażenia statków przewożących skroplone gazy luzem (Kodeks IGC), Kodeksem budowy i wyposażenia statków przewożących niebezpieczne chemikalia luzem (Kodeks BCH), Kodeksem statków istniejących przewożących skroplone gazy luzem (Kodeks EGC) oraz Kodeksem budowy i wyposażenia statków przewożących skroplone gazy luzem (Kodeks GC).

Oczekuje się, że poprawki wejdą w życie lub staną się skuteczne, odpowiednio, od 1 stycznia 2020 roku.

Standardy oparte na celu (GBS) – zatwierdzenie poprawionych wytycznych w/s weryfikacji

MSC 98 potwierdziło, że 12 organizacji uznanych wykazało zgodność swoich przepisów ze standardami konstrukcyjnymi opartymi na celu w zakresie masowców i zbiornikowców. Komitet MSC został poinformowany o bieżących pracach nad drugim etapem oceny zgodności, utrzymania audytów weryfikacyjnych, w ramach których rozpatrywane są nowe przepisy i zmiany do przepisów istniejących wprowadzone od czasu wstępnego audytu weryfikacyjnego.

MSC zatwierdził, co do zasady, projekt rezolucji w/s poprawionych wytycznych dot. weryfikacji zgodności ze standardami opartymi na celu konstrukcji statków dla masowców i zbiornikowców (Wytyczne weryfikacyjne GBS), które mają zostać przyjęte na 100. sesji Komitetu. Zgodzono się, że przedmiotowe wytyczne będą wymagały okresowego przeglądu, w miarę zdobywania doświadczenia w procesie audytowania.

Tymczasowe wytyczne GBS w zakresie podejścia SLA (safety level approach)

Komitet MSC zatwierdził, co do zasady, projekt tymczasowych wytycznych w/s opracowania i stosowania standardów GBS w podejściu opartym o poziomy bezpieczeństwa. Przedmiotowe wytyczne zostaną zatwierdzone na 100. sesji Komitetu.

Kodeks polarny - drugi etap

Międzynarodowy kodeks dla statków uprawiających żeglugę na wodach polarnych (Kodeks polarny) wszedł w życie w styczniu 2017 roku i obowiązuje zarówno wg Konwencji SOLAS, jak i MARPOL. Kodeks zawiera dodatkowe wymagania (w stosunku do tych zawartych w przywołanych konwencjach) dla statków żeglujących po wodach rejonu Arktyki i Antarktyki.

Komitet MSC rozważył możliwość zastosowania środków bezpieczeństwa zawartych w kodeksie do statków niekonwencyjnych uprawiających żeglugę na wodach polarnych i zgodził się, że podczas ich opracowywania należy skupić się na jednostkach rybackich, niekomercyjnych jachtach rekreacyjnych powyżej 300 GT oraz statkach towarowych od 300 do 500 GT.

W ramach pierwszego kroku, Komitet MSC polecił Podkomitetowi ds. projektowania i konstrukcji statków (SDC) opracowanie zalecanych podczas żeglugi na wodach polarnych, środków bezpieczeństwa dla następujących typów statków: jednostek rybackich o długości 24m i powyżej, w celu dostosowania ich do zapisów Porozumienia Kapsztadzkiego 2012, oraz niekomercyjnych jachtów rekreacyjnych powyżej 300 GT.

Podjęto decyzję o ustanowieniu na MSC 100 grupy roboczej, która rozważy kolejne działania związane z opracowaniem obowiązkowych i/lub zalecanych wymagań, dla statków żeglujących w tych rejonach, do których obecnie nie ma zastosowania Kodeks polarny, oraz zaangażowanie Podkomitetu NCSR w zakresie wymagań związanych z komunikacją i nawigacją.

Zachęcono Rządy Państw oraz zainteresowane organizacje pozarządowe do składania propozycji na następną sesję Komitetu.

Nowe trasy żeglugowe na Morzu Beringa

W celu ograniczenia ryzyka wypadków, Komitet MSC przyjął nowe i zmienione trasy żeglugowe na Morzu i w Cieśninie Beringa; są to pierwsze środki przyjęte przez IMO dla rejonu Arktyki, gdzie ma zastosowanie Kodeks polarny.

Przyjęto również nowy TSS i inne trasy żeglugowe na Kanale Dangan i w pobliżu Cieśniny Kattegat (Dania i Szwecja) oraz obszar zabroniony dla żeglugi u wybrzeży Ghany na Oceanie Atlantyckim.

Piractwo i bezpieczeństwo morski

Po otrzymaniu aktualnych informacji na temat zgłoszonych przypadków piractwa i rozboju na statkach, Komitet MSC podkreślił iż należy kontynuować stosowanie wytycznych IMO i najlepszych praktyk w zakresie przeciwdziałania i zwalczania tego typu przestępstw. Organizacja odnotowała 203 zgłoszenia przypadków piractwa i rozboju na statkach w 2017 r. Jest to najniższa od ponad 20 lat wartość, potwierdzająca obecny trend spadkowy, z redukcją o około 8% rocznie na poziomie globalnym.

Komitet zauważył również znaczny spadek ilości przypadków piractwa u wybrzeży Somalii. W 2017 r. zgłoszono zaledwie sześć incydentów. Od początku 2018 r. odnotowano dwa tego tupu przypadki (Leopard Sun w dniu 22 lutego 2018 r. oraz Kriti Spirit w dniu 31 marca 2018 r.).

W Zatoce Gwinejskiej liczba incydentów zgłoszonych Organizacji zmniejszyła się w ubiegłym roku do 48 przypadków, odnotowanych w systemie GISIS, w porównaniu z 62, które miały miejsce w 2016 r. Jednak w pierwszych czterech miesiącach 2018 r. liczba ta ponownie znacznie wzrosła. Jako pozytywny aspekt przyjęto informację o zwiększeniu zainteresowania i skuteczności interwencji sił marynarek wojennych państw tamtego regionu.

W reakcji na zagrożenia i niedawne incydenty, będące wynikiem konfliktu w Jemenie, takie jak miny morskie i wodne improwizowane urządzenia wybuchowe, Koalicja Sił Morskich (CMF), ICS, BIMCO i INTERTANKO, opublikowały tymczasowe wskazówki dotyczące bezpieczeństwa morskiego, obejmujące południową część Morza Czerwonego oraz Bab al-Mandeb.

Komitet MSC podkreślił, że państwa członkowskie oraz państwa bandery powinny nadal wspólne monitorować zagrożenia dla statków oraz ustanowić odpowiednie poziomy bezpieczeństwa, zgodnie z Międzynarodowym kodeksem ochrony statku i obiektu portowego (ISPS).

Uznanie dostawców mobilnej satelitarnej łączności w systemie GMDSS

Komitet MSC zgodził się, że system Iridium spełnił ustalone kryteria, aby uzyskać uznanie jako dostawca mobilnej satelitarnej łączności w systemie GMDSS i przyjął oświadczenie o uznaniu morskich mobilnych usług satelitarnych dostarczonych przez Iridium Satellite LLC, który rozpoznaje usługi świadczone przez Iridium Safety Voice, dane krótkoterminowe i rozszerzone usługi połączeń grupowych, do użytku w GMDSS.

Międzynarodowa organizacja ds. Mobilnej łączności satelitarnej (IMSO), która nadzoruje publiczne usługi łączności w zakresie bezpieczeństwa i ochrony satelitarnej dostarczane przez uznane satelitarne systemy komunikacji mobilnej do użytku w GMDSS, została poproszona o monitorowanie wdrażania usług Iridium i składanie sprawozdań Komitetowi, kiedy została zawarta umowa na świadczenie usług publicznych z Iridium i wydano list zgodności.

MSC przyjęło również oświadczenie o uznaniu morskich usług satelitarnych świadczonych przez Inmarsat Global Ltd., do użytku w GMDSS. W oświadczeniu uwzględniono usługi świadczone przez serwis Inmarsat Fleet Safety w obszarze zasięgu satelity regionu Inmarsat-4 Bliski Wschód i Azji (MEAS).

Przyjęte lub zatwierdzone wskazówki i wytyczne

Komitet MSC zatwierdził:

  • Wytyczne w/s informacji operacyjnych dla kapitana w przypadku zalania statków pasażerskich zbudowanych przed 1 stycznia 2014 r.
  • Wytyczne dla ekranoplanów, które mają zastosowanie do ekranoplanów przewożących więcej niż 12 pasażerów i/lub  o wyporności z pełnym obciążeniem powyżej 10 ton.
  • Projekt poprawek do Międzynarodowego kodeksu wdrażania programu rozszerzonych przeglądów na masowcach i zbiornikowcach olejowych, 2011 (Kodeks ESP, 2011), dokonanych zgodnie z procedurą regularnych aktualizacji, które mają zostać przyjęte na MSC 100.
  • Skonsolidowane znowelizowane procedury reagowania w wypadku awarii dla statków przewożących towary niebezpieczne (EmS Guide).
  • Zmiany do okólnika MSC.1/Circ.1376/Rev.2, pt. Plan kontynuowania serwisu dla systemu LRIT oraz do części I i II dokumentacji technicznej system LRIT (MSC.1/Circ. 1259/Rev.7 i MSC.1/Circ.1294/Rev.5).
  • Uaktualnienia do Międzynarodowego Lotniczego i Morskiego Podręcznika Poszukiwania i Ratowania (IAMSAR), w tym nowej części związanej z operacjami poszukiwania i ratownictwa w rejonach położonych daleko od służb SAR, oraz uaktualnienia do części poświęconej masowym operacjom poszukiwawczym.
  • Tymczasowe zalecenia dotyczące zharmonizowanego zobrazowania informacji nawigacyjnej odbieranej przez urządzenia radiokomunikacyjne.
  • Aktualizację Strategicznego planu wprowadzenia e-navigacji.

Komitet MSC przyjął:

  • Rezolucję w sprawie wymagań technicznych dla odbiorników IRNSS.
  • Poprawki do Zmienionych zaleceń techniczno-eksploatacyjnych dla zintegrowanych systemów nawigacyjnych (INS) (MSC.252(83)) w zakresie harmonizacji projektowania mostka i zobrazowania informacji.
  • Znowelizowane wytyczne w zakresie zapobiegania dostępowi do statku nielegalnym pasażerom oraz określania odpowiedzialności w skutecznym rozwiązywaniu przypadków nielegalnych pasażerów, które mają zostać również przyjęte przez Komitet Ułatwień FAL.

Ponadto, Komitet Bezpieczeństwa Morskiego dokonał przeglądu i walidacji kursu modelowego 3.24 na temat szkolenia w zakresie świadomości bezpieczeństwa, przeznaczonego dla pracowników obiektu portowego.